Դոկտ. Հրանդ Մարգարեան
Հոկտեմբեր 16, 2017ին, ժամը 8:00-ին, Պրուքլինի՝ Պրայթըն Պիիչ շրջանի Մասթըր Թիըթըր արհեստավարժ թատրոնին մէջ, ներկայացուեցաւ Կանաչեանի` «Աբեղայ» օփերան կազմակերպութեամբ՝ «Առաջին անգամ համաշխարհային բեմում» նախագծի համահեղինակ, «Աբեղան» օփերայի գլխաւոր բեմադրիչ, գեղարուսետական ղեկավար՝ Գոշ Սարգսեանի եւ նոյն ծրագրի համահեղինակ, «Աստղիկ» վոկալ երգչախմբի հիմնադիր, գեղարուեստական ղեկավար Մարիա Սահակեանի: Օփերայի երաժշտական ղեկավարն եւ մաէսթրօն էր Քնարիկ Վարդանեան: Պարային բաժինը ստանձնած էր Շուշի պարախումբի հիմնադիր եւ պարուսոյց Սեդա Փասքալեան-Գազանճեան: Ձեռնարկը կը վայելէր հովանաւորութիւնը Առաջնորդ Խաժակ Արք. Պարսամեանի: Այս գրութիւնը թատերական վերլուծական ակնարկ չէ, ոչ ալ քննարկում: Գրութիւնը կը միտի ճշդում մը կատարել յայտագրին մէջ՝ քանի մը անգամ կրկնուած հետեւեալ սխալ արտայայտութեան՝ «Պրիմիըր Նիւ Եորքի մէջ, առաջին անգամ աշխարհի բեմին վրայ»:
Ըսենք անմիջապէս, որ այս ընդգծուած տողն է սխալը: Կանաչեանի՝ «Աբեղայ» երաժշտական կտորը, համերգային ձեւով եւ ամբողջութեամբ ներկայացուած է Նիւ Եորք քաղաքի նշանաւոր «Թաուն Հօլ» սրահին մէջ, 1948-ին ղեկավարութեամբ Կոմիտասի հոգեւոր սաներէն, Կանաչեանի ընկեր, Հայ Ազգային Երգչախումբի ղեկավար, հայկական երգերու հաւաքող՝ Միհրան Թումաճեանի: Ի դէպ, ձեռնարկը ձայնագրուած է «Թաուն Հօլ»ի անձնակազմին կողմէ:
Տարբերութիւնը 1948-ի եւ 2017 Հոկտեմբեր 17-ի միջեւ այն էր, որ առաջինը համերգային ելոյթ էր, իսկ երկրորդը՝ թատերական բեմադրութիւն: Անկախ այս նշումէն, պէտք է խորապէս գնահատել գլխաւոր բեմադրիչ Գոշ Սարգսեանը, որ փոշիներու տակէն վերականգնեց Կանաչեանի «Աբեղայ» օփերան, որուն մասնակցեցան «Շուշի» Պարախումբի հեզաճկուն պարուհիները, պարուսոյց Սեդա Փասքալեան-Գազանճեանի ցուցմունքներով: Հոգեպարար երեւոյթ էր նաեւ Պրուքլինի Հայկական Վարժարանի 24 աշակերտներու մասնակցութիւնը Մարիա Սահակեանի ղեկավարութեամբ:
Ծրագրողներուն եւ մասնակցողներուն վարձքը կատար: