Դեկտեմբեր 17-ին, «124 Տարի Մտքի, Կամքի եւ Խղճի Երթ» բնաբանով, Հալէպի մէջ նշուեցաւ Հ.Յ.Դ. 124-ամեակը: Օրուան բանախօսն էր Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանը: Հակառակ ապահովական դժուար պայմաններուն, հոծ բազմութիւն մը ներկայ եղաւ այս հանդիսութեան, որոնց կարգին յարանուանութեան, ազգային, մարզական, մշակութային եւ հայրենակցական միութիւններու ներկայացուցիչներ: Ներկաները հետեւեցան տեսաերիզի մը «Հ.Յ.Դ. Պատմութիւնն ու անոր ներդրումը Սուրիահայութեան եւ յատկապէս Հալէպահայութեան կեանքին մէջ» խորագրով:
Աւարտին, Թեմի Առաջնորդ Գերշ. Տ. Շահան Ս. Արք. Սարգիսեան, իր սրտի խօսքին մէջ հանգամանօրէն մարմնաւորեց Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը ըսելով, որ Մտքի, Կամքի եւ Խղճի տէր Կուսակցութիւն ըլլալ կը նշանակէ ամբողջական մարդ ըլլալ, որ ժողովուրդի ծոցէն ծնած ու ժողովուրդի ամբողջական իղձերը դրսեւորողը եղաւ 124 տարիներ շարունակ, ապա մատնանշեց, որ 124րդ տարեդարձը լրջանալու, ինքնաքննութեան, հաշուեքննութեան եւ ինքնասրբագրման լաւագոյն պահն է, ուր մեր յուսադրող կամքը, նուիրական ծառայութիւնը հարկ է կենսունակօրէն գործի վերածել ժողովուրդին հետ, ժողովուրդին համար:
Հուսկ, Սրբազան Հայրը կոչ ուղղեց փոխակերպուելու` հոգեպէս, մտային մեր ներաշխարով եւ յատկապէս մեր կեցուածքներով, կերտելու նորանոր նուաճումներ:
Հ.Յ.Դ. 124րդ ամեակի հանդիսութիւնը փակուեցաւ «Մշակ Բանուոր» քայլերգով:
Ստորեւ, յապաւումով Հրանդ Մարգարեանի խօսքը.-
Ամէն անգամ, երբ Դաշնակցութեան օրուայ առիթով պէտք է խօսք ասեմ, երկմտում եմ` խօսե՞լ կատարուած աշխատանքների մասին թէ` ոչ: Մտածում եմ` հնարաւո՞ր է արդեօք օրուայ խօսքի տրամաբանութեան սահմաններում, նոյնիսկ հպանցիկ անդրադառնալ կատարուած բազմերես, ծաւալուն աշխատանքների անգամ խորագրերին:
Եւ մի՞թէ դրա անհրաժեշտութիւնը կայ: Այդ ե՞րբ ենք խօսել մեր արածների մասին, այդ ե՞րբ ենք պարծեցել մեր գործերով: Մանաւանդ, որ այն, ինչ արուել է, արուել է բաց ու թափանցիկ, արուել է ձեր աչքի առջեւ: Լաւ, թէ վատ, կարող էք որոշել եւ վստահ եմ, արդէն որոշել էք ինքներդ: Ուստի անցնենք առաջ` աւելորդ ժամանակ չվատնելով էժան քարոզչութեան վրայ:
Մեր օրը շատ նման է մեր ժողովրդի օրին. լաւ օրի է մեր ժողովուրդը, լաւ ու յաջող ենք նաեւ մենք, դժուարութիւններով լեցուն է մեր ժողովրդի կեանքը, նոյնն է մեր վիճակը: Դա թերեւս այդպէս է, որովհետեւ մեր գոյութեան իմաստը, ուժի միակ աղբիւրը մեր ժողովուրդն է:
Իսկ ժողովրդի այսօրուայ օրը մէկ բառով կարելի է բնութագրել իբրեւ հակասական: Բարդ, դժուարութիւններով լեցուն, բայց միաժամանակ յուսալի:
Այս վիճակին ոմանք նայում են յոռետեսօրէն, ամէն ինչ տեսնում են սեւ, դառնանում են ու չարանում, ոմանք էլ անիմաստ լաւատես են` նայում են գունաւոր ակնոցներով ու եղած-չեղածի համար ծափահարութիւններ շռայլում: Կան նաեւ երրորդները, ովքեր համակերպւում են եւ դիտորդի դեր ստանձնում:
Բայց մենք` Դաշնակցութիւնը այդ խմբերից եւ ոչ մէկին չի պատկանում․ մենք երբեք չենք եղել եւ չենք լինելու համակերպուողի եւ դիտորդի կարգավիճակում: Մենք ունենք նպատակ, ծրագիր եւ պայքարի կամք` այդ նպատակն ու ծրագիրը իրականութիւն դարձնելու համար: Մեր կեանքում առկայ դժուարութիւնները, բացասական երեւոյթները, նոյնիսկ ժամանակաւոր ձախողումները մեզ համար յուսահատութիւն եւ նահանջի կամ ծայրահեղական հակազդեցութիւնների պատճառ չեն դառնում: Նման երեւոյթները, հակառակը, մղում են ճիգ ու ջանք թափելու, քրտնաջան աշխատանքի եւ պայքարի: Միեւնոյն ժամանակ, մենք հեռու ենք ձեռքբերումներով ու փոքրիկ յաղթանակներով ոգեւորուելուց: Քանզի գիտակցում ենք, որ դրանք ընդամէնը մի քայլ են դէպի հայ ժողովրդի այն ապագան, որը մենք կերտում ենք:
Ակներեւ է, որ մենք ապրում ենք մի բարդ ժամանակաշրջանում, ուր աշխարհը այնքան է փոքրացել, որ ամէն ինչ դարձել է մեզ հասանելի, ամէն ինչ ազդում է մեր կեանքի վրայ: Բայց միեւնոյն ժամանակ աշխարհն այնքան է մեծացել, որ ցանկացած հարց առնչւում է մի շարք համընդհանուր հարցերի եւ այլեւս անհնար է մեկուսանալով ամէն ինչից, հաշուի չնստելով ոչ մէկի հետ «սեփական գլխիդ ճարը տեսնելէ:
Միջազգային քաղաքականութեան հակադրութիւնների խորացման ժամանակաշրջան ենք ապրում: Սառը պատերազմ յիշեցնող ժամանակաշրջան:
Այն հասկանալիօրէն չի կարող չազդել մեր տարածաշրջանի վրայ, ուր առկայ են չլուծուած խնդիրներ, եւ ուր կայ շահերի բախում: Ուստի մենք պարտաւոր ենք հաշուի առնել մեծ հակադրութիւնների մէջ ներքաշուելու եւ օգտագործուելու հաւանականութիւնն ու վտանգը:
Սակայն զուգահեռաբար, երբ խնդրոյ առարկայ է Հ.Հ. եւ Արցախ համապարփակ եւ հաւասարակշռուած անվտանգութեան համակարգի պահպանման հրամայականը, Հայաստանը չի կարող հաշուի չնստել գերտերութիւնների շահերի հետ, եթէ անգամ դրանով ընկնում է արտաքին որոշակի ճնշումների տակ:
Այստեղ է, որ մեծապէս կարեւորւում է ճիշտ մանեւրելու, ճկուն եւ իրատեսական քաղաքականութիւն վարելու կարողականութիւնը: Այդ հնարաւորութիւնը Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը կարող են ձեռք բերել միայն երկրի ներսում կայուն քաղաքական, ընկերային, տնտեսական վիճակ ապահովելու ճանապարհով: Այլընտրանք պարզապէս չկայ:
Դժբախտաբար այստեղ ամէն ինչ չէ, որ լաւ է: Հայաստանի ներքաղաքական վիճակը շարունակում է մնալ մտահոգիչ: Գիտակցաբար չեմ ուզում աւելորդ անգամ եւս անդրադառնալ երկրի ծանր սոցիալ-տնտեսական պայմաններին, մեզանում առկայ բացասական երեւոյթներին:
Վստահ եմ այնքան շատ էք լսել այդ մասին, որ ասածս ոչ մի բան չի աւելացնելու: Իսկ եթէ փորձեմ արդարացումներ փնտրել բացարձակ մռայլ տպաւորութիւնների համար, կեղծաւորութիւն արած կը լինեմ, ուստի կը խուսափեմ դրանից եւս: Միայն պիտի բաւարարուեմ փաստելով` երկրում առկայ այդ մտահոգիչ պայմանները նպաստաւոր հող են ստեղծում հասարակական արդարացի դժգոհութեան, քաղաքական անկայունութեան եւ առճակատման համար: Եւ սրանից լաւագոյնս փորձում են օգտուել այնպիսի ուժեր, որոնց համար մեր ժողովրդի ծանր վիճակը լոկ միջոց է իրենց անձնական, խմբակային շահերի ապահովման համար:
Հայաստանի ներքաղաքական նման իրավիճակի հիմնական պատճառը քաղաքական դաշտի անկատարութիւնն է եւ գաղափարազրկութիւնը:
Սա, ինչ խօսք, ձեռնտու է որոշ օտար ուժերին: Եւ զարմանալի չէ, որ այս պայմաններում նրանցից իւրաքանչիւրը ձգտում է ամրապնդել սեփական դերակատարութիւնը: Դա անում է` ներքին կացութիւնը սրելով, նորանոր ինտրիգներ հրահրելով, մի կողմից թոյլ տալով, որ Հայաստանը վարի արտաքին փոխլրացնող եւ հաւասարակշռող քաղաքականութիւն, իսկ միւս կողմից մխրճելով պետութիւնը ներքին առճակատման մէջ, կամ յաւելեալ կախման վիճակի մէջ դնելով մի բեւեռից, եւ կամ հասունացնելով մի նոր «գունաւոր յեղափոխութիւն»:
Բացի վերոնշեալ բացասական զարգացումներից, հարկ է նկատի առնել ադրբեջանաթուրքական տանդեմի ակնյայտ քաղաքական յաջողութիւնները մեզ համար կենսական երեք ուղղութիւններում. Ե.Մ. խորհրդարանական կ՚առոյցնէր, ՆԱԹՕ եւ Ատրպէյճան- Ռուսաստան երկկողմ յարաբերութիւններ:
Այս բարդ միջազգային, տարածաշրջանային եւ ներքին քաղաքական իրավիճակում եւ ձեզ ծանօթ ազգային ժառանգութեամբ, մենք փորձ ենք անում որակական մի վիճակից անցում կատարել դէպի որակական մի այլ վիճակ` ազգովի ունենալով հարցեր, որոնք պէտք է լուծենք միմեանց օգնելով, ամբողջացնելով, ինչու չէ` իրար հետ մրցելով, եղած սխալները քննադատելով, այդ սխալները սրբագրելու ելքեր գտնելով: Սակայն այդ ամէնը պէտք է անենք այնպէս, որ «ունքը շտկելու տեղ աչքը չհանենքէ:
Մենք անցման շրջանում ենք, մեզ պէտք է ներազգային ակտիւ մթնոլորտ, սակայն այն հեռու պէտք է լինի անհանդուրժողականութիւնից, բացասական էներգիայից, թոյնից ու թշնամանքից: Աշխատանքով, պայքարով պէտք է հարթենք մեր զարգացման ուղին: Մեզ օդի պէս անհրաժեշտ է ակտիւ, բայց դրական մթնոլորտ:
Անցման այդ փուլը կայանալու է նոր Սահմանադրութեան ընդունումով: Եկէք արձանագրենք, որ մեզ պատմական հնարաւորութիւն է ընձեռուած: Նոր Սահմանադրութեան ընդունումով է, որ երկրում մենատիրութիւնը, անձի իշխանութիւնը պէտք է փոխարինուի հաւաքական իշխանութեամբ, իսկ թէ որքանով այդ իշխանութիւնը կարտայայտի ժողովրդի կամքը, արդէն յաջորդ քայլն է, որի մասին մենք պէտք է մտածենք: Իսկ առայժմ եկէք ընդունենք, որ ներքաղաքական եւ հասարակական հակադրութիւնների ներդաշնակման եւ ժողովրդի ներուժի ճիշտ կազմակերպման համար նախեւառաջ անհրաժեշտ է կառավարման խորհրդարանական համակարգի որդեգրումը:
Նոր Սահմանադրութիւնն է, որ պէտք է երաշխաւորի երկրում ստուերային իշխանութեան բացառումը` տնտեսական լինի այն թէ քաղաքական, առճակատման մթնոլորտի ու «գունաւոր յեղափոխոթիւններիէ բացառումը: Նոր Սահմանադրութիւնն է, որ երկիրը պէտք է դնի զարգացման, ժողովրդավարութեան ու սոցիալական արդարութեան ուղու վրայ:
Չէի կամենայ, բայց ստիպուած եմ անդրադառնալ նրանց, ովքեր դէմ են նոր Սահմանադրութեանը: Ես ցաւով եմ նշում, որ նրանք ոչ միայն խաբում են իրենք իրենց, այլեւ փորձ են անում ապակողմնորոշել ժողովրդին` իրենց «վերարտադրմանէ եւ այլ հեքիաթներով: Նրանք ինքներն իսկ լուրջ չեն վերաբերւում իրենց փաստարկներին ու հէնց այդ պատճառով խուսափում են ցանկացած քննարկումից ու բանավէճից:
Բայց միով բանիւ նրանք մեր քաղաքական դաշտի մի բաղկացուցիչ մասն են, եւ մեր պարտքն է յարգանքով վերաբերուել նրանց ու յարգանքով էլ թոյլ չտալ, որ ոչ իրենք շեղուեն ճիշտ ուղուց, ոչ էլ , առաւել եւս, ժողովրդին շեղեն: Եւ մենք դա անպայմանօրէն կ՚անենք:
Ինչպէս առիթ ունեցայ վերը նշելու, Հայաստանի ներքաղաքական խնդիրների հիմնական պատճառը քաղաքական ուժերի անԯատարութիւնն է ու գաղափարազրկութիւնը:
Մենք հիմնականում գործ ունենք ոչ թէ քաղաքական ուժերի այլ սոսկ անհատների ու անձերի ստեղծած կազմակերպութիւնների ու նրանց շուրջ համախմբուած մարդկանց հետ:
Քաղաքական դաշտի գաղափարականացումը լուրջ անհրաժեշտութիւն է: Եւ Դաշնակցութիւնը, ինչպէս նախկինում, այնպէս էլ հիմա, պատրաստ է օրինակ ծառայել:
Քաղաքական կեանքի գաղափարականացման, ներհասարակական զարգացումներն արիւնալի ցնցումներից զերծ պահելու հրամայականով, Հ.Յ.Դ.-ն պէտք է իր ընթացիկ քաղաքական ուղեգծի հենք շարունակի համարել երկրի քաղաքական կառուցուածքի արմատական եւ հիմնարար փոփոխութեան պահանջը: Մեր գործընկեր քաղաքական կուսակցութիւնների հետ մեր յարաբերութիւնները կառուցելիս առաջնային պիտի համարենք հէնց վերոնշեալը:
Անցման այս շրջանում եւ տարածաշրջանային ներկայ պայմաններում, որեւէ արկածախնդիր քայլ յղի է անկանխատեսելի հետեւանքներով, ուստի թէ իշխանութիւնները եւ թէ ընդդիմութիւնը պէտք է առաւել քան զգօն լինեն, իսկ հակառակ պարագայում պարագլուխները անձամբ ժողովրդի, հայրենիքի, պատմութեան եւ մեր առաջ պատասխանատու են համարուելու:
Այդուամենայնիւ, այսօր այսպէս Հայոց ցեղասպանութեան 100 – ամեակի շեմին մենք աշխարհին ներկայանում ենք հետեւեալ իրավիճակով․հայոց զոյգ պետականութեամբ: Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման հարցում Արցախ-հհ-սփիւռք համախմբուածութեամբ: Համոզուած եղէք, սա բաւարար նախապայման է առաջ գնալու եւ յաջողելու: Եւ եթէ Հայաստանում անցման շրջանը կարելի է բնորոշել` անցում դէպի զարգացման ժամանակաշրջան, ապա Հայոց ցեղասպանութեան պայքարում` անցում դէպի պահանջատիրութիւն:
Բոլորս միասին մեծ անելիք ունենք: Թուրքիայ – Ատրպէյճան տանդեմը ամէնուր ակտիւացել է, այլեւս միջազգային ասպարէզում մենք մենակ չենք, այլ ամէնուր բախւում ենք այդ հզօր տանդեմի հակազդեցութիւնը: Անհրաժեշտ է վերակազմակերպել սփիւռքեան մեր հնարաւորութիւնները եւ մեր պետութեան համագործակցութեամբ ծաւալել նոր որակի աշխատանք:
Հայկական Սփիւռքը ունի քաղաքական, բարոյական մեծ նշանակութիւն եւ դերակատարութիւն հայկական ռազմավարութեան մէջ: Կազմակերպուած Սփիւռքը, նոր սերնդի հայեցի դաստիրակութիւնը ու համախմբումը համահայկական հարցերի շուրջ մեր ուժի բաղկացուցիչ մաս է․ ուստի նոր շունչ, նոր թափ պէտք է հաղորդել Սփիւռքի նպատակային վերակազմակերպման գործին:
Ելոյթիս այս հատուածում ուզում եմ անդրադառնալ սուրիահայ իրականութեանը: Հաւատացէք, չափազանց դժուար է խօսք ասել սիրահայերին, մանաւանդ այստեղ, Սուրիայում: Ես շատ լաւ հասկանում եմ, որ այն, ինչի կարիք հիմա ունէք, խօսքը չէ:
Բայց եւ այնպէս…
Երբեմն պատահում է այնպէս, որ դու յայտնւում ես իրադարձութիւնների յորձանուտում, պայքարի կիզակէտում, որոնք քոնը չեն: Դու այստեղ ոչ մի առնչութիւն ու շահ չունես, բայց հետեւանքները ցաւալիօրէն ես կրում:
Սուրիային պատերազմ է պարտադրուել, Սուրիան ու սուրիացին այս պարտադրուած պատերազմում շահ չունեն: Իրենց Աշխարհի «տէր» համարողները, փորձում են տարածաշրջանային խամաճիկ «տէր»եր սնանել. Գինը վճարում են ժողովուրդները, ու այս ամէնի շարքում նաեւ մենք` հայրես:
Դուք միշտ կանգնած էք եղել եւ շարունակում էք կանգնած մնալ այս երկրի անկախութեան, հողային ամբողջականութեան ու օրինականութեան կողքին: Կանգնած էք եղել հաւատարմութեամբ ու քաղաքացիական պատասխանատուութեամբ: Դուք եղել էք Սուրիայի պարտաճանաչ քաղաքացիներ ու Սուրիայի ժողովրդի բարօրութեան, զարգացման, ազատութեան ու միասնականութեան ջատագովը: Փառք ու պատիւ Ձեզ:
Այս փորձութիւնից, պարտադրուած այս պատերազմից, անկասկած, դուրս էք գալու պատուով ու համեմատութեան մէջ նուազագոյն կորուստով:
Հայկական դիմադրութեան ճակատի մէկ ուղղութիւնը անցնում է հայկական Հալեպի միջով: Սա դիմադրութեան այն ճակատն է, որտեղ իւրաքանչիւր հայ, հայկական իւրաքանչիւր հատուած ու կազմակերպութիւն յանձնառութիւն պէտք է ունենա, եւ բացակայութիւնը այս պայքարից համազօր է դասալքութեան:
Մեզ համար ամէն ինչից վերն ու ամէն ինչից կարեւորը սուրիահայութեան ֆիզիկական անվտանգութիւնն ու պատուով այս դժուարութիւնների յաղթահարումն է: Եւ դա բոլորի հոգսն ու նպատակն է: Հայ ժողովուրդը մէկ բռունցք պիտի լինի, իբրեւ կազմակերպական միասնական մէկ մարմին աշխատի, որպէսզի հնարաւոր դառնա, սուրիահայը յաղթահարի իր գոյապահպանման մարտահրաւէրները, որպէսզի բոլոր-բոլորը` աշխարհը հասկանայ մեր` սուրիահայութեան իրավիճակը, մեր կաշկանդումները, սահմանափակումներն ու իւրայատկութիւնները:
Այո մենք ազգովի ամէն ինչ պէտք է անենք, կարելիութիւննէր, հնարաւորութիւններ գոյացնելով, քաղաքական-յարաբերական ընդհանուր աշխատանք ծաւալելով, որպէսզի պարտադրուած կռւում, ուրիշի կռւում ոչ միայն չվտանգուի մեր ֆիզիքական գոյութիւնը, այլեւ մեր պատիւը: Եւ դրա միակ գրաւականը մեր համախմբուածութիւնն է, մեր խիզախութիւնը եւ մեր արմատների ամրութեան գիտակցումը:
Մեր ժողովուրդը անընդհատ փորձութիւններ է հաղաթահարում. Հայրենիքում եւ հայրենիքից դուրս: Ես հասկանում եմ, որ հեշտ է ասել` դժուար է դիմանալ, բայց միեւնոյն է պէտք է ասեմ` դիմացէք: Այս փորձութիւնն էլ կը յաղթահարուի:
Գօտեպնդուէք նրանով, որ ձեր թիկունքում մի ամբողջ ազգ է կանգնած աշխարհի ամենաազդեցիկ վայրերում, գօտեպնդուէք, որ ձեզանից ոչ շատ հեռու ձեր անկախ հայրենիքն է, որը հատու քայլեր է վերցնում համահայկական օրակարգերի լուծման ի խնդիր:
Գօտեպնուէք, այս ժամանակահատուածի մեր ազգային ձեռքբերումներով ու հզօրութեամբ:
Մեր ազգային այս ժամանակահատուածը բնորոշուելու է, յիշուելու է 42 հազար քառակուսի կիլոմետր, ազատ ու անկախ Արցախով ու Հայաստանի Հանրապետութեամբ:
Յիշուելու է Հայոց Ցեղասպանութիւնից փրկուած արեւմտահայութեան սերունդների հերոսական աշխատանքով, հզօրացած եւ իր ուժը գիտակցող, համախմբուած հայկական Սփիւռքի մեծ ներուժով: Յիշուելու է Հայաստանի Հանրապետութիւն – Արցախ – Սփիւռք անքակտելի միասնութեամբ:
Այսօր մէք հաւաքուել ենք նշելու մեր կազմակերպութեան` Հ.Յ.Դ. 124-րդ տարելիցը:
124 տարի մեր կուսակցութիւնը վերը նշուած տեսլականով է գործել: Հաւատացել ու հաւատում ենք, որ քայլ առ քայլ հասնելու ենք մեր հայրենիքի ամբողջական անկախացմանը, մենք մեր սերունդների իրաւունքի հաշուին ոչինչ չենք զիջելու, պայքարել ու պայքարելու ենք յանուն արդար ազատ Հայաստանի կառուցման, ուր ժողովրդավարութիւնը, մարդկային իրաւունքների յարգումն ու քաղաքակրթական միւս արժէքներ բնականօրէն ընդունուած են լինելու եւ հիմք են հանդիսանալու մեծ ազգային նպատակի շուրջ համայն հայութեան համախմբման եւ զօրակցութեան համար:
Դրա երաշխիքը մեր անկախացած եւ ուժեղացող պատականութեան գոյութիւնն է:
Ոչ ոք թող ոչինչ չխնայի ապահովելու համար հայրենիքի անվտանգութիւնը, զարգացումն ու ամրապնդումը:
The post ՀԱԼԷՊԻ ՄԷՋ Հ.Յ.Դ. 124-ԱՄԵԱԿ.- «ՁԵՐ ԹԻԿՈՒՆՔԻՆ ՄԻ ԱՄԲՈՂՋ ԱԶԳ Է ԿԱՆԳՆԱԾ», ՅԱՅՏՆԵՑ Հ.Յ.Դ. ԲԻՒՐՈՅԻ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉ ՀՐԱՆԴ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ appeared first on Hairenik Weekly Newspaper.