Image may be NSFW.
Clik here to view.
ԹԵՐԷԶ ՈՍԿԵՐԻՉԵԱՆ
Արիս Կ. Սեւակի անունը յայտնի է Սփիւռքի տարածքին իբրեւ թարգմանիչ, գրչութեան սպասարկու, հայերէն լեզուի ու գրականութեան գերագոյն նուիրեալ, հայու ու հայրենիքի համար տառապեալ հոգիի ճիչ:
Մարդը կը ճանչցուի իր գործերով, իր հոգեմտաւոր կարողութիւններով: Կիրթ ու նրբազգաց, հաւատարիմ իր բարեկամներուն. մարդ` իբրեւ պատկերը Աստուծոյ:
Մօրմէն ջութակ նուագել սորված է: Զօրացնելու համար իր հայերէնը բարձրաձայն կը կարդայ. հայերէն լեզուի ու անոր հնչիւններն ու գեղեցկութիւնը ըմբոշխնելու համար:
Գրած է արձակ բանաստեղծութիւններ. առօրեայէն բաժին հանած թարգմանչական աշխատանքին, զանոնք թուելն անկարելի է ինձ համար:
Արիսին գրական դէմքը փայլեցնող զօրութիւնը իր հայերէն ու անգլերէն լեզուներու տիրապետումն է: Անոր պրպտումներու ստուգելու կարողութիւնը, ներաշխարհի նրբազգացողութիւնը, մտային պաշարը, անսահման տարածութիւններու վրայ կ՛երկարի ուր` ճախրանքը կ՛ըլլայ ազատ արձակ մը ուր սովորական գրութիւնը, խորը դիտող հեղինակին, ինքնութիւնը ցոյց կու տայ: Մերթ ընդ մերթ ղրկած իր բացիկները նոյնը կը հաստատեն: Գովելի առաքինութիւն մը եւս ունէր. իր ծանօթներուն` անոնց ճաշակին համեմատ, յօդուած կամ բանաստեղծութիւն կը կտրէր թերթերէն ու կը ղրկէր:
Մեր բարեկամութիւնը երկա՜ր տարիներու վրայ հիմնուած է: Ամէն անգամ Ֆիլատելֆիա մօրը այցելութեան գալուն անպայման Աստղիկին հետ, մեզի կը հանդիպէին ու ահա բառարաններ կը բացուէին, բառի մը ծագումը , գործածութեան ձեւը ստուգելու համար:
Իմ հայեցակէտը կ՛ուզեմ հիմնաւորել գրող, գրականութեան սպասարկու գրագէտին ու թարգմանչին, անձին ու հոգեկան ընկալումներուն վրայ. անձ` որ կը գնահատէր լա՛ւը, արժանաւո՛րը, ճշմարի՛տը, նոյնիսկ երբ իր հայեցողութեան սկզբունքներուն յարիր չըլլային:
Արիսի հետ մեր ծանօթութիւնը չորս տասնամեակը կ՛անցնի: Արհ. Գրիգորիս Մանեան Եպիսկոպոս` Վիեննայի Մխիթարեան Ուխտէն, նաեւ Աբբահայրը նոյն Ուխտին, ուզեց տեսնել Տիկին Հելէն Սեւակը, Բժշկ. Մանասէ Սեւակի այրին եւ անոնց որդին Արիսը: Լուսաւոր լայն բացուած աչքերով, ժպիտը դէմքին դիմաւորեց մեզ: Հոգեկան եւ մտաւոր աշխարհներ գրկած երիտասարդ` վայրկեաններու լաւատեսութեամբ լեցուց մեր հոգիները: Աբբահայրը ջերմ ու սրտագին շնորհակալութիւն յայտնեց Բժշկ. Մանասէ Սեւակի այրիին ու որդւոյն: (Ժամանակին Բժշկ. Մանասէ Սեւակ Վանքին վերելակ մը նուիրած էր, տարիքաւոր վարդապետներուն խնայելով աստիճաններ բարձրանալու յոգնութիւնը: Ոչ միայն նուիրած էր վերելակը, այլ նաեւ անձամբ հսկած ու գործաւորներու օրավարձերն ալ վճարած):
Տիկին Հելէն Սեւակ սակաւախօս էր ու երաժիշտ. պայծառ դէմքով ու մտքով:
Ջութակի դաս կու տար իր աշակերտներուն, երգահանդէսներուն կը նուագէր. սակայն իր ամենամեծ պաշտօնը` ամուսնոյն Փրօֆ. Մ. Սեւակի վարիչն էր մինչեւ մահ: Այս սքանչելի զոյգին կրտսեր որդին էր Արիսը: Հօր պնդումով մասնակի դասեր առած էր, հայերէնը զօրացնելու միտումով, վայրկեան մ՛իսկ բաց չէր թողուր հայերէն կարդալու, անոնց հնչիւններուն ու իմաստին թափանցելու համար:
Իր վերջին այցելութեան աչքերը փակած կը հեւար:
Ի՞նչ ունիս Արիս, հիւանդ ես, յոգնած կ՛երեւաս: Աչքերը բացաւ.
-Այո՛, յոգնած եմ. սուրճ խմելէս ետք` կը հանգստանամ: Որքա՜ն լաւ կը զգամ այս տան մէջ:
Անցան մի քանի ամիսներ. հիւանդանոց գացած էր: Յովհաննէսը (ամուսինս) այցելեց իրեն: Գոյամարտը սկսած էր: Որոշեցինք միասին իր տան մէջ այցելել իրեն: Դէմքը երկարած եւ ուժասպառ էր: Մեծ ճիգով անկողնին մէջ նստաւ պարտադրուած ժպիտով: Դաժան ու մարդասպան հիւանդութիւնը գլուխ բարձրացուցած էր: Լուռ էինք հայեացքներու մէջ շփոթահար . . . մահասարսուռը կը տեսնէինք: Փոխանակելու բառ չունէինք: Ներքին անդորրութեամբ ըսաւ. -“Եկէք միասին “Հայր Մեր“ մը ըսենք: Կսկիծը կը հալածէր մեր ծնօտն ու շրթները, երբեք այդքան արցունքով չէինք աղօթած: Վերջին խոստովանանքը ըրած էր. ճաշակած Քրիստոսի Մարմինն ու Արիւնը: “Հիմա պատրաստ եմ ըսաւ“: Ինչո՞ւ Աստուած. ինչո՞ւ ինք եւ ո՛չ ես: Շրթներս պրկուեցան: Համակերպութիւնը կ՛ուշանար: Այս աշխարհը այլեւս բաւարար չէր իրեն: Տիեզերքի ճամբորդն էր ընդելուզուած վշտի, ցաւի երջանկութեան սլաքներով:
Ընտանիքը իրեն համար արեւ մըն էր: Ունէր Արմէնը, Անին ու Աստղիկը, որոնք եղան նոր լոյս ու ծարաւ յագեցնող սիրելիներ: Սիրոյ անապակ ջուրը բղխած իր երակներէն անոնց սրտերուն մէջ կը թափէր: Լիովին ճաշակած էր կեանքի փուշն ու վարդը: Անսակարկ բաժնած ու բազմապատկած էր իր սէրը անոնց միջեւ:
Հեռու էր սին ունայնութիւններէ: Համբերութեամբ ու ներումով կերտեց իր անպարտելի դղեակը, որուն խնամակալն էր Աստղիկը որ անթերի կատարեց մինչեւ անոր վերջին շունչը:
Արիս կը գիտակցէր թէ ամէն րոպէ նպատակ ու արժանիք ունի. իսկ ամէն նոր օր` դարձեալ սկսելու ու ճիշդը կատարելու բարձրագոյն յատկութիւն: Արեւի մէջ ան միշտ լաւատես բաշխուող առաւօտն էր: Ինծի կը թուի թէ գեղեցիկ ու բարի ըլլալը յաւերժական երջանկութիւն է:
Անոր ազգային ըմբռնումերը, լինելիութեան տենջը, տարուէ տարի իր կատարելութեան դիմող հոգին, խաղաղութեան մէջ էր, ա՛լ ոչինչ կը յուզէր զինք: Հայութիւնը մէկ ամբողջութիւն պիտի ըլլայ, միահամուռ ու վճռակամ` որ Նոր Հայը ստեղծուի: Գիտակցութիւնը ունէր հայուն սպառնացող ֆիզիքական վտանգներուն, իր եզրակացութեամբ եւ իմ` միա՛յն համազգային միութեամբ կարելի է յաղթել. օրինակ` Արցախը: Գիտութեամբ տիրել, համարձակ տեսողութեամբ վտանգներէ զերծ մնալ, մանաւանդ վերադառնալ իր հողերուն եւ իր հաւատքին: Հայոց լեզուն Ս. Մեսրոպի ուղղագրութեամբ ու տառերով իր Սրբութիւն Սրբոցն էր:
Հայերէն բառերով է որ մեր ցաւն ու խնդակցութիւնը կը յայտնենք, որ գինիէն աւելի ախորժելի ու վայելուչ է:
Թարգմանչական աշխատանքը կլանեց իր ժամերը, չհասաւ իր մտասեւեռումները կատարել: Հօր կենսագրականը մօր նուիրուածութիւնը ներբողել:
Հայագիտական աշխարհը ու իր սիրելիները կը սգան մեծագոյն բանասէրին, հայասէրին, իրաւ հաւատացեալին բացակայութիւնը:
Օրհնեալ ըլլայ արդարներու յիշատակը: