ՆԻՒ ԵՈՐ­Ք.- ՀՐԱՅՐ ԲԱ­ԶԷԻ ՆՈՐ ԱԼ­ՊՈ­ՄԻՆ ՆԵՐ­ԿԱ­ՅԱ­ՑՈՒ­ՄԸ ԹԷ­ՔԷ­ԵԱՆ ԿԵԴ­ՐՈ­ՆԷՆ ՆԵՐՍ

  ՅԱ­ԿՈԲ ՎԱՐ­ԴԻ­ՎԱՌ­ԵԱՆ

Ազ­գագ­րա­կան ան­փո­խա­րի­նե­լի նա­խա­ձեռ­նու­թեան մը ու­րիշ մէկ փա­ռա­ւոր աշ­խա­տա­սի­րու­թիւնն է Հրայր Բա­զէի (Խա­չեր­եան) վեր­ջերս լոյս ըն­ծա­յած “Մէկ Ազգ Մէկ Եկե­ղե­ցի“ հրա­շա­գեղ ալ­պո­մը, որ ներ­կա­յաց­ուե­ցաւ Նիւ Ճըրզիի Թէ­քէ­եան սրա­հին մէջ Մե­ծա­գոյն Նիւ Եոր­քի Թէ­քէ­եան Մշա­կու­թա­յին Միու­թեան կող­մէ, Դեկ­տեմ­բեր 15, 2013, Կի­րա­կի օր կէ­սօ­րէ ետք ժա­մը 2ին:  Հա­կա­ռակ տե­ղա­ցող ձիւ­նին ստեղ­ծած եր­թե­ւե­կի ար­գելք­նե­րուն, սրահ փու­թա­ցած էին մշա­կու­թա­սէր հա­սա­րա­կու­թիւն մը եւ գնա­հա­տե­լի թիւով երի­տա­սարդ­ներ:

Հա­կա­ռակ որ ան շրջա­նա­կին հա­մար ծա­նօթ մէկն էր Բա­զէ, սա­կայն Թ.Մ.Մ. վար­չու­թեան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րէն` Տոքթ. Վա­ղի­նակ Դար­բին­եան հե­տաքրք­րա­կան կեր­պով իր ող­ջոյ­նի խօս­քին մէջ ներ­կա­յա­ցուց մոնթ­րէ­ա­լաբ­նակ ար­ուես­տա­գէտ ու լու­սան­կա­րիչ Հրայ­րը:

Աւե­լի քան մէկ ժամ տե­ւո­ղու­թեամբ լու­սար­ձա­կի տակ առաւ իր այս ալ­պո­մը, որ նուիր­ուած է պատ­մա­կան ու ան­կա­խա­ցած Հա­յաս­տա­նէն սկսեալ մին­չեւ Մի­ջին Արե­ւել­քի մայր գա­ղութ­նե­րու, Պո­լի­սէն մին­չեւ Հե­ռա­ւոր Արե­ւել­քի նօս­րա­ցած ու եր­բեմն միայն մէկ հայ ապ­րող եր­բեմ­նի առոյգ հայ­կա­կան հա­մայնք­նե­րու, նախ­կին Խորհր­դա­յին Միու­թեան ու Ամե­րի­կա­նե­րու տա­րած­քին թէ Եւ­րո­պա­յի մէջ փլա­տակ, կան­գուն թէ աւե­լի նոր կա­ռուց­ուած աղօ­թա­տե­ղի­նե­րուն, մա­տուռ­նե­րուն, եկե­ղե­ցի­նե­րուն ու տա­ճար­նե­րուն:  Անոնք բո­լո­րը կը տո­ղան­ցէ­ին այս ալ­պո­մի էջե­րուն ընդ­մէ­ջէն:

Ու մտո­վի ըլ­լալ ու քա­լել իր հետ այդ հե­ռա­ւոր ու եր­բեմն ան­մար­դաբ­նակ մեր սա­րե­րուն ու լան­ջե­րուն` Վաս­պու­րա­կան աշ­խար­հի Կտու­ցի ճգնա­րանն ու Վա­նայ լի­ճի Սուրբ Թով­մա­սի լքուած մեր սրբա­վայ­րե­րը կամ այր­ի­ա­ցած մեր Անիի Ս. Աստ­ուա­ծա­ծին Մայր Եկե­ղե­ցին ու Տիգ­րան Հո­նեն­ցի Ս. Գրի­գոր Եկե­ղե­ցին,  ցա­սու­մով վա­յե­լել Պենկ­լա­տե­շի ու Սին­կա­փու­րի, Խար­թու­մի մեր Աս­տու­ծոյ տու­նե­րը: Եր­թալ Ար­ցախ ու անց­նիլ Նոր Ջու­ղա ու Ապա­տան:  Եր­թալ Ան­թիլ­ի­ա­սի մայ­րա­վանք Սսոյ Աթոռ ու Զմմա­ռի Հայ Կա­թո­ղի­կէ մայ­րա­վան­քը … եր­թալ մեր ծննդա­վայ­րե­րը` Պէյ­րութ, Այն­ճար, Դա­մաս­կոս ու Հա­լէպ ու անց­նիլ Տէր Զօ­րէն, ուր սուր­ի­ա­կան վեր­ջին իրա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն ոճ­րա­գործ ձեռ­քեր ռմբա­հա­րել ջա­նա­ցին մեր սուրբ նա­հա­տակ­նե­րու մա­տուռ-յու­շար­ձա­նը:

Այ­ցե­լել Նոր Աշ­խարհ, ուր ամէն հա­յա­հոծ աւա­նի մէջ կանգ­նե­ցու­ցած ենք եկե­ղե­ցի մը. Գոր­տո­պա­յէն մին­չեւ Քա­րա­քաս, Ֆի­լա­տելֆ­իա­յէն մին­չեւ Հո­լի­վուտ ու Թո­րոն­թօ … Եր­կա՜ր է շար­քը:  Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խա­ցու­մէն ետք Երե­ւա­նի ու Մոսկ­ուա­յի մեր Մայր Տա­ճար­նե­րը,  ու զմայ­լիլ Սուրբ Էջմ­ի­ա­ծի­նով, իր նո՜ր ու հին ամ­րա­կուռ կո­թող­նե­րով, թան­գա­րան­նե­րով ու վե­րա­նո­րոգ­ուած շրջա­կայ մա­տուռ­նե­րո­վը:  Վեր­ջա­պէս, Պոլ­սոյ մեր ազ­գա­յին եկե­ղե­ցի­նե­րուն կը մի­ա­նայ  Սուրբ Քա­ղա­քը` Երու­սա­ղէմ, ուր Հրայր ցոյց կու տայ Սրբոց Յա­կոբ­եանց մի­ա­բա­նու­թեան ու­նե­ցած ազ­գա­յին եկե­ղե­ցա­կան հարս­տու­թիւն­նե­րը:

Ե՜ւ հայ առա­քե­լա­կան, ե՜ւ հայ կա­թո­ղի­կէ ու աւե­տա­րա­նա­կան, ե՜ւ էջմ­ի­ած­նա­կան կամ ան­թիլ­ի­ա­սա­կան եկե­ղե­ցի­նե­րը, քով-քո­վի դրուած գե­ղե­ցիկ հա­մադ­րու­թիւն մը կը կազ­մեն շքեղ այս տպագր­ուած ալ­պո­մին էջե­րուն մէջ:

Նոր Տար­ուան լա­ւա­գոյն որ­պէս նուէր, այդ օր, շու­տով սպա­ռե­ցան այդ ալ­պոմ­նե­րը:  Այս աշ­խա­տան­քին հա­մար կազմ­ուած յանձ­նա­խում­բի ժրա­ջան ատե­նա­պե­տու­հին` Հիլ­տա Յա­րու­թիւն­եան ջանք չէր խնա­յած թէ­քէ­եա­նա­վա­յել մա­կար­դա­կով մը կազ­մա­կեր­պել ձեռ­նարկն ու հիւ­րա­սի­րու­թիւնը:

Հրայ­րին իսկ տո­ղե­րով. “Այն ու­ղե­ւո­րու­թիւն­նե­րը որոնք այս գիր­քին իրա­գոր­ծումն են ուխ­տի մը որ կա­տա­րե­ցի, երբ կը պայ­քա­րէի քաղց­կե­ղի դէմ: Երկ­րորդ կեան­քի մը պար­գե­ւը 1993էն 2013, ճամ­բոր­դե­ցի հա­մայն աշ­խար­հի տա­րած­քը եւ նկա­րե­ցի Հա­յոց եկե­ղե­ցի­ներ.  ահա՜ ար­դիւն­քը այդ բո­լո­րին“: