«Երկիր մետիա» պատկերասփիւռի կայանի «Հարցեր` դաշնակցականներին» հաղորդումին հիւրընկալուած Հ․Յ․Դ․ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի Հ․Յ․Դ․ խմբակցութեան ղեկավար Արմէն Ռուստամեանը` պատասխանելով քաղաքացիի մը այն հարցումին, թէ ինչո՛ւ ինք կը գլխաւորէ արտահերթ խորհրդարանական ընտրութիւններուն Հ․Յ․Դ․ համապետական ցանկը` ըսած է, որ ատիկա եղած է կուսակցութեան որոշումը, ինչպէս նախորդ տարի:
«Գիտէք, որ 2017 թուականին մենք դրել ենք խնդիրներ` «Նոր սկիզբ, արդար Հայաստան» յայտնի կարգախօսով, որն ընթացքի մէջ է: Այդ ժամանակ մենք առիթ ունեցանք մեր ժողովրդին ներկայացնելու, թէ որն է Դաշնակցութեան առաքելութիւնը, որը դեռ պէտք է շարունակուի: Այն ժամանակ էլ ես էի ղեկավարում ցուցակը: Կարծում եմ` այդ տրամաբանութիւնը պահպանելով է, որ կուսակցութիւնը նման որոշում է կայացրել», ըսած է ան:
Ռուստամեան շեշտած է, որ, այնուամենայնիւ, այստեղ ղեկավարելու խնդիր չկայ: «Մեր կուսակցութեան մէջ ընդհանրապէս ղեկավարներ չկան, Հ․Յ․Դ․-ն խմբային ղեկավարուող կուսակցութիւն է, ամբողջական մէկ խումբ է, ուր ամէն մէկն իր ուրոյն դէմքն ու դիմագիծը, իր ոճն ու տրամաբանութիւնն ունի», ըսած է ան:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ցանկը գլխաւորելու` կուսակցութեան որոշման մէջ կարեւոր նկատուա՞ծ է արդեօք, Ազգային ժողովին մէջ իր փորձառութիւնը, պատգամաւորը նշած է. «Կարծում եմ` այո՛: Իմ փորձը միայն Ազգային ժողովում չէ: Չգիտեմ` դա լաւ է, թէ` վատ, բախտաւորութիւն է, թէ` ոչ այնքան, կարելի է ասել, որ 30 տարի քաղաքական պայքարի մէջ եմ: 1988 թուականի մեր համազգային շարժումը բոլորին, այդ թւում` նաեւ ինձ, կտրեց հիմնական զբաղմունքից: Ես մասնագիտութեամբ ֆիզիքոս եմ, եւ այդ օրերին գիտութեան մէջ էի խորացած, բայց կեանքը ստիպեց, որ զբաղուենք ազգային հարցերով եւ, մեզանից անկախ, դարձանք քաղաքական գործիչ: Ի հարկէ, 30 տարուայ այդ փորձառութիւնը հիմա շատ կարեւոր է, որովհետեւ մեր կուսակցութիւնը, իրաւունք ունեմ ասելու, քաղաքական դաշտում լինելով ամենափորձառուն, ցանկացած քայլ կատարելիս նախեւառաջ ամբողջ պատմական ընթացքի վրայ է այն տեղաւորում եւ դրա հետ համեմատելով է նայում` ճի՞շդ է, թէ՞ սխալ»:
Ռուստամեանի խօսքով` Դաշնակցութիւնը միւսներուն նման չէ, որ այսօր բան մը ըսէ, վաղը անկէ պատասխան չպահանջեն: «Շատ յաճախ անձի շուրջ ստեղծուած կուսակցութիւններ են: Անձ է` այսօր մի բան կ՛ասի, վաղը` ուրիշ բան: Խօսքը չի էլ գնում երկար, տարիներ շարունակ նոյն բանն ասելու մասին, մարդիկ կան, որ օրուան մէջ տեսակէտ են փոխում: Յաճախ մեզ էլ են փորձում դա վերագրել` առանց խորամուխ լինելու, որ Դաշնակցութիւնն իր ծրագրերի եւ մօտեցումների մէջ անշեղ է եղել: Դաշնակցութեան գաղափարական եւ քաղաքական ընդհանուր ուղեգիծը միշտ մնացել է նոյնը: Եւ այս 30 տարուայ ընթացքում, իմ տեսակէտն ու մասնակցութիւնը ունենալով, վստահաբար կարող եմ ասել, որ չկայ տեղ, որ որեւէ մէկը կարող է ապացուցել, որ Դաշնակցութիւնը շեղուել է իր ասածներից եւ ուղեգծից: Հնարաւոր է` եղել են քայլեր, որ մէկը մարտավարական առումով սխալ է համարել: Մենք մեր ամենամեծ քննադատն ենք: Դաշնակցութեան ուժը հէնց դա է, որ, ամէն փուլ ամփոփելով, անգամ` ոչ միայն պատմական, այլ նաեւ ամէն մի քաղաքական իրադարձութիւն մեր կուսակցութեան մէջ շատ լուրջ քննարկումների առարկայ է դառնում: Մենք ամէն քայլը փորձում ենք կատարել համոզումով, միասնական: Սա է մեր ուժը», նշած է ան:
Ռուստամեան կրկնած է, որ որոշումները Դաշնակցութեան մէջ կը կայացուին ժողովրդավարութեամբ` լայն քննարկումներու իբրեւ արդիւնք, բոլորն ազատ են` իրենց տեսակէտները ժողովներու ժամանակ ներկայացնելու, կրնան իրենց մօտեցումները պաշտպանել` անկախ կուսակցական հանգամանքէն, բայց երբ որոշումներ կ՛ընդունուին, բոլորն ալ պարտաւոր են այդ որոշումները կատարել անշեղօրէն: Ան խոստովանած է նաեւ, որ եղած են նաեւ դէպքեր, որ «իր սրտով չեն եղած», բայց որոշումը կատարած է:
«Շատ յաճախ պարզուել է, որ դու տեսակէտում սխալւում էիր, եւ մեծամասնութեան ասածն, այնուամենայնիւ, աւելի ճիշդ էր: Միշտ էլ կարելի է ցանկացած որոշում, քայլ քննադատել, այն էլ` յետադարձ, այսինքն` անցնում է մի 100 տարի, յետ են գնում ու, այդ օրերի մէջ չլինելով, սկսում են որոշել` Դաշնակցութիւնն այն ժամանակ ճի՞շդ է իրեն պահել, թէ՞ սխալ` առանց խորամուխ լինելու պայմանների եւ իրավիճակի նրբութիւնների մէջ: Ես վստահ եմ, որ Դաշնակցութեան հիմքերն այնքան անաղարտ են, եւ այնքան նուիրեալներ կան կուսակցութեան մէջ, որ միայն դա բաւարար է` ստիպելու յարգել այս կուսակցութիւնը», ըսած է պատգամաւորը:
Ռուստամեան նաեւ ընդգծած է, որ Դաշնակցութիւնը բազմաթիւ մեծեր տուած է, նոյնիսկ կան անուններ, որոնց դաշնակցական ըլլալէն շատեր տեղեակ չեն: «Օրինակ` Յովհաննէս Թումանեան, Վահան Տէրեան, Աւետիք Իսահակեան, դեռ չեմ խօսում կարկառուն դաշնակցականների մասին` Դրօ, Արամ Մանուկեան եւ այլն: Այդ մարդիկ պատահական չէ, որ մտան Դաշնակցութեան մէջ եւ շատ մեծ դեր խաղացին, որ ամրապնդուի այս կառոյցը` իր փլաթֆորմով, մանիֆեսթով, ծրագրերով, կանոններով, կանոնագրով, որը շատ քիչ փոփոխութիւնների է ենթարկւում, որովհետեւ ժամանակի փորձութիւնն է անցել», նշած է Հ․Յ․Դ․ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչը:
Եթէ ճգնաժամը մէկ օրուան մէջ կը յառաջանայ, ուրեմն ճգնաժամ չէ: Ճգնաժամը չի կրնար յանկարծ բուսնիլ, ըսած է Արմէն Ռուստամեան` անդրադառնալով ընտրութիւնները հապճեպ կատարելու` Նիկոլ Փաշինեանին որոշման:
Ան նշած է, որ Փաշինեան երեք հիմնաւոր պատճառ ներկայացուցած է ընտրութիւնները Դեկտեմբերին կատարելու համար, սակայն երեք պատճառին առկայութիւնը ցոյց կու տայ, որ իրականութեան մէջ ատոնցմէ ոչ մէկը հիմնաւոր է: «Նշանակում է` երեքն էլ բերում ես, որ մէկի պակասը լրացնես միւսով: Երեքն էլ անհիմն են եւ բաւարար չեն, որ ասեն` ժողովուրդը պահանջեց դեկտեմբերին: Նախ` ժողովուրդը չի պահանջել դեկտեմբերին, ինքը` Նիկոլ Փաշինեանը, այդպէս որոշած, եկել, հանդիպել է Վահրամ Բաղդասարեանի հետ եւ ասել, որ դեկտեմբերին են անցկացնելու, քանի որ պատգամաւորները որոշել են կանոնակարգի փոփոխութիւն կատարել: Սա բանալին է` հասկանալու, թէ ինչ է կատարուել», ըսած է պատգամաւորը:
Ան նշած է, որ այնպէս կը ներկայացնեն, որ ասիկա իբր թէ հակայեղափոխական դրսեւորում էր, կամ, ըստ Փաշինեանի, իրենք պատերազմ յայտարարած են ժողովուրդին: «Երբ եկաւ, մենք նրա ասացինք` եղբա՛յր, այն ինչ արել ենք, դու պիտի շնորհակալ լինես դրա համար, որովհետեւ մենք արել ենք պարզ տրամաբանութեամբ, որ եթէ լուծարման ճանապարհով է գնում նոր ընտրութիւններին հասնելու այս ընթացքը, Ազգային ժողովը պէտք է արձակուի իրաւունքի ուժով, ոչ թէ պարտադրանքով, ուժի իրաւունքով: Մի քիչ անցաւ, եւ նրանք հասկացան, որ եթէ ինչ-որ բան Սահմանադրութեանը մի տառով կամ ստորակէտով չի համապատասխանում, ական են դնում ընտրութիւնների տակ, եւ յետոյ կարող է վիճարկուել` այս ընտրութիւններն արդեօք օրինակա՞ն էին, թէ՞ ոչ: Դրա համար եղաւ քաղաքական այս բեմականացումը, թէ` առաջադրում ենք, բայց մի՛ ընտրէք: Նիկոլ Փաշինեանին առաջադրում ենք ոչ թէ ընտրելու, այլ չընտրելու համար: Կարելի է ասել, որ սա մեծ խաբէութիւն էր, հասարակական կարծիքի ձեռնածութիւն էր: Ես վստահ եմ` այն մարդիկ, որոնք եկել էին հրապարակ, բացարձակապէս տեղեակ չէին, թէ ընդհանրապէս ինչի մասին է խօսքը: Աւելին ասեմ` նրա իսկ թիմում մարդիկ կային, որ չգիտեն` ի՞նչ է այս օրէնքն իրենից ներկայացնում», ըսած է Ռուստամեան` շեշտելով, որ իրենց անցած ամբողջ պատմութեան մէջ առաջին անգամը եղած է, որ նման իրավիճակի դէմ յանդիման եղած են:
«Փտածութեան մէջ անգամ մեզ երբեք ոեւէ մէկը, վարչապետ կամ վարչապետի կողմից լիազօրուած անձ, չի ասել` փոխէք ձեր հրապարակածը, եթէ չփոխէք, մեր կապերը խզւում են: Ինձ առաջին փոխվարչապետը զանգել է ու ասել` գիտէք, եթէ դուք ձեր տեսակէտը չփոխէք եւ կողմ քուէարկէք օրինագծին, մեր կապերը խզւում են: Ես ասացի` նախ այսքան ժամանակ մենք չենք էլ յարաբերուել, երկու-երեք ամիս է` ուզում ենք հանդիպել վարչապետի հետ, մեր տեսակէտները ներկայացնել, փոխանցել մեր մտահոգութիւնները, հարցեր կան լուծելու, հնարաւորութիւն չի գտնում վարչապետը. սա մէկ: Երկրորդ` մենք համախոհ գործընկերներ ենք, նոյն կառավարութեան մէջ ենք, փոխանակ առաջին հերթին մեզ հետ սկսէք բանակցել` հասկանալու համար, թէ ինչպէ՞ս ենք գնալու Ազգային ժողովի լուծարմանը, դուք մեզ մի կողմ էք դրել, գնացել, բանակցում էք հանրապետականների հետ: Սա արդէն էթիքայի խախտում է», նշած է Ռուստամեան:
Ըստ անոր, եթէ այսօր իրենք ըլլան բծախնդիր, Քրէական օրէնսգիրքին մէջ կայ 301.1 յօդուածը, համաձայն որուն, եթէ Ազգային ժողովին կը պարտադրեն որոշում, անգամ` անոր լիազօրութենէն բխած, ատիկա քրէօրէն հետապնդելի է` 3-էն 10 տարի ազատազրկում կը հասնի: Իսկ եթէ ատիկա կատարուած է ծանրացուցիչ հանգամանքներու մէջ` մինչեւ ցմահ բանտարկութիւն:
«Ես Փաշինեանին ասացի, որ մեր խմբակցութիւնը եօթ հոգի է, որից չորսին չեն թողել մտնել Ազգային ժողով: Եթէ մենք հետեւողական լինենք մեր քայլերի մէջ, ովքեր չեն թողել մեր պատգամաւորներին մտնել Ազգային ժողով, 301.1 յօդուածով պէտք է դատուեն: Այն յայտարարութիւնը, որ արեց հէնց նրա խմբակիցը (խմբ.- Ալեն Սիմոնեանը), որ պատգամաւորները պէտք է յայտնուեն «Սանիթեք»-ի աղբարկղերում, հէնց նրա համար այս յօդուածը կիրառելի է, եւ նա այդ յօդուածով կարող է պատասխանատուութեան ենթարկուել», ըսած է պատգամաւորը` աւելցնելով. «Այն ժամանակ էլ եմ յայտարարել, հիմա կրկնում եմ` եթէ ես Սահմանադրութեան տառն ու ոգին եմ պահպանում եւ դրա համար հակայեղափոխական եմ դառնում, ուրեմն առաջին հակայեղափոխականը, այո՛, հէնց ես եմ: Այսինքն` ես յեղափոխութեան շահերից բխող քայլ եմ կատարում, դառնում եմ հակայեղափոխական, ուրեմն յեղափոխութեան հետ մի բան այն չէ: Մենք այստեղ գործ ունենք կեղծ եւ շիտակ յեղափոխութիւնների հետ: Հիմա մեզանից ո՞վ է աւելի խորքային, անկեղծ եւ լիարժէք յեղափոխութիւն ուզում: Եթէ դու ուզում ես, Սահմանադրութիւնը խախտելով, յեղափոխութիւն անել, դա շուռ է գալու մեր դէմ, բումերանգով հարուածելու է մեզ: Նոյն սխալն արել են նախկինում, բայց նոր իշխանութիւնները այդպիսի սխալն անելու իրաւունք չունեն, ոչ էլ սահման ունեն»:
Արմէն Ռուստամեան յայտարարած է, որ ժողովուրդի ակնկալիքն այս յեղափոխութենէն շատ մեծ է, բայց այս ակնկալիքն առայժմ կը փարատի միայն մէկ բանով` վստահութեամբ:
«Ժամանակի ընթացքում այդ ակնկալիքը պահպանուելու է, մի բան էլ աւելի` աւելանալու է, որովհետեւ վիճակը չի լաւանում, խնդիրներն առայժմ չեն լուծւում, ընդհակառակը` շարունակում են կուտակուել` ընկերային, տնտեսական, ներքին եւ արտաքին: Արտաքինի մասին էլ չխօսենք, դա առանձին նիւթ է, որ խնդիրներ ենք ինքներս մեր գլխին սարքել: Այս խնդիրների կուտակման գունդը սկսում է մեծանալ, եւ յոյսը, բնականաբար, կամաց-կամաց մարելու է», նշած է պատգամաւորը:
Ան վստահութիւն յայտնած է, որ Մայիս-Յունիսին նոր իրավիճակ պիտի ստեղծուի, եւ ատիկա ամէնէն յաջող ժամանակն էր ընտրութիւններ կատարելու համար: «Սակայն խնդիրը դարձաւ ոչ թէ յեղափոխութեան նպատակներին այս ամբողջ գործընթացը ծառայեցնելը, ինչպէս ասում են, թէեւ յեղափոխութեան նպատակն անորոշ է, միայն մէկ յստակ նպատակ է եղել այդ յեղափոխութեան մէջ` մերժիր Սերժին: Թէ մերժելուց յետոյ ի՞նչ պիտի անեն, յայտնի չէ: Բացի դրանից` մենք ունենք Ղարաբաղի հարց: Պոլթընի այցը, նրա յայտարարութիւնները, Ղարաբաղի հարցը շուտափոյթ լուծելու հետ կապուած` Միլզի յայտարարութիւնները, աշխարհաքաղաքական նոր պատկերացում առաջացնելը` Իրանի հետ յարաբերութիւններում Հայաստանին ընդգրկելու հետ կապուած… Մանաւանդ` խորհրդարանում նոյեմբերի 1-ին Նիկոլ Փաշինեանի յայտարարութիւնը, որ Իրանի հետ սահմանը տէ ֆաքթօ կարող է ամէն պահի փակուել: Ինչպէ՞ս կարող է երկկողմ յարաբերութիւնների մէջ այդպիսի յայտարարութիւն անել: Տէ ֆաքթօ փակողը կա՛մ մենք ենք, կա՛մ Իրանը: Իրանը չի պատրաստւում փակել, այդ ո՞վ պէտք է փակի սահմանը, ինչո՞ւ պիտի դա ամէն պահի հնարաւոր լինի», նշած է Ռուստամեան:
Պատգամաւորին խօսքով` այսօր մենք արդէն խնդիր ունինք` մեր իրանցի հայրենակիցները, որ Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացիներ են, կը կանչեն դրամատուներ եւ անոնց կը պարտադրեն, որ փակեն իրենց հաշիւները: «Մենք այդ մասին յայտարարութեամբ հանդէս եկանք: Սրանք առաջին ծիծեռնակներն են, մենք շատ աւելի լուրջ խնդիրների ենք դիմակայելու», ըսած է Ռուստամեանը:
Անոր համոզումով` Արցախի հարցը պիտի լուծուի մեծ վստահութիւն ունեցող իշխանութիւններու կողմէ, սակայն ներկայիս իրավիճակը նրան տէ ժավու կը յիշեցնէ: «90-ականներին նոյն բանը տեղի ունեցաւ. Լեւոն Տէր Պետրոսեանն ունեցաւ ընտրութիւնների 83 տոկոսը եւ առաջին քայլերը, որ սկսեց անել, հէնց Ղարաբաղի հարցի լուծման հետ էին կապուած: Բայց մեր բախտը բերեց նրանով, որ իշխանութիւնները ձեւաւորուել էին Ղարաբաղի խնդրի վրայ, եւ ներսում կային այդ հարց պաշտպանելու վճռականութիւն ունեցող անձինք: Դրա համար էլ Դաշնակցութիւնը փակուեց… Հիմա ո՞վ է ներսում Նիկոլ Փաշինեանի հետ այս խնդիրը կասեցնելու: Ովքե՞ր են տէր կանգնելու Ղարաբաղի հարցի ոչ բարենպաստ լուծման հետ կապուած զարգացումները խափանելուն: Չի երեւում այդ խումբը», ըսած է Ռուստամեանը` աւելցնելով. «Դրա համար մենք մեծ մտահոգութիւն ունենք: Ես չեմ ուզում` դա տեղի ունենայ, բայց մօտ ամիսներին պէտք է սպասենք Ղարաբաղի հարցում նոր զարգացումների»: