Վերաբացուեցաւ մայրաքաղաքի պատմական փակ շուկան, որ կը գտնուի Մաշտոցի պողոտային վրայ: Առաջին օրէն իսկ, երեւանցիները սկսան փութալ իրենց աւանդական գնումի միջավայրը, որ ներկայիս բարեկարգուած է ու դարձած` անհամեմատելիօրէն մաքուր, ճոխ ու ժամանակակից պայմաններու համապատասխան:
Առաջին տպաւորութեամբ տարուած աշխատանքին արդիւնքը դրական էր: Հին ոճին մէջ արդի ձեւով առեւտուրը պիտի շարունակուի Երեւանի փակ շուկայի երդիքին տակ, ուր կարելի է գտնել գրեթէ ամէն ինչ:
Գոց շուկան կառուցուած է 1952-ին եւ կը պատկանի յետպատերազմեան շրջանի կառոյցներու շարքին, երբ շէնքերը կը կառուցուէին յաղթանակած գաղափարի ժանրով` մեծածաւալ, հարուստ զարդարումներով, լայն ու լուսաւոր: Գոց շուկան Մաշտոց պողոտայի սկզբնամասի կառոյցներէն մէկն է (Մաշտոցի 5): Շուկայի ճարտարապետը` Գրիգոր Աղաբաբեանն է, որու նախագիծերով Երեւանի մէջ շատ մը կառոյցներ կան, օրինակ, “Յաղթանակի“ կամուրջը, Յովհաննէս Թումանեանի տուն-թանգարանը, “Հայրենիք“ շարժանկարի սրահի շէնքը, դպրոցներ, բնակելի շէնքեր եւայլն (1951-1959 թուականներուն Գրիգոր Աղաբաբեան եղած է Երեւանի գլխաւոր ճարտարապետը):
Գոց շուկայի կառուցման գաղափարին մէջ դրուած է միջնադարեան հայկական կարաւանատուներու գաղափարը` գիշերելու, հանգստանալու, շփուելու եւ ապրանքներ փոխանակելու ու վաճառելու միջավայրով փորձելով ստեղծել միջնադարեան հայկական կենցաղի մաս կազմող այդ մշակոյթի նորօրեայ կերպը:
Մաշտոց պողոտայի տարածքին եղած են բացօթեայ շուկաներ եւ բնակելի տուներ: Առեւտրականներն այստեղ կու գային մօտակայ շրջաններէն` Էջմիածնի եւ Արարատեան շրջաններէն` Էջմիածնի եւ Արարատեան մայրուղիներէն:
Շուկայի կեդրոնը կառուցուած էր նաեւ ջրաւազան` շատրուանով: Այդ ջուրի մէջ մանր մետաղադրամներ նետելու սովորոյթ եղած է:
Ցայսօր, ջրաւազանն ու շատրուանը հայկական հրապարակներու, գիւղամէջերու, կեդրոնատեղիներու մէջ առկայ ջուրի, աղբիւրի, պտղաբերութեան խորհրդանիշի արտացոլումը կը նախանշեն:
Պահպանուած են լուսանկարներ, որոնց մէջ կ՛երեւի, թէ ինչպէս առեւտրականները ուղտերով իրենց ապրանքը, հիմնականը` բնամթերք, կը բերէին վաճառելու այդտեղ: Առեւտուրի այդ տարածքէն սկիզբ կ՛առնէր նեղլիկ փողոց մը. դժուար է հաւատալ, որ ատիկա այսօրուան Մաշտոցի լայն պողոտան է: Նեղլիկ այդ փողոցը կը կոչուէր Արմյանսքի, հետագային` Սունդուկեան, իսկ ճարտարապետ Թամանեանի շնորհիւ ան դարձաւ պողոտայ, որ կը կրէր Սթալինի, ապա` Լենինի, իսկ այսօր` Մաշտոցի անունը:
Գոց շուկան կառուցելէ ետք Երեւանի մէջ դրուեցաւ գոց շուկաներ կառուցելու աւանդոյթը, կառուցեցին նաեւ Երորորդ Մասի, Կոմիտասի Գոց շուկաները, սակայն միայն Մաշտոցի պողոտայի շուկայի անունը մնաց այդպիսին` Գոց. միւսները կը կոչուէին այդ թաղամասերու անուններով, ուր կը գտնուէին:
Գոց շուկան երեւանցիներու եւ դուրսէն եկած հիւրերու նախընտրած առեւտրուի վայրերէն մէկն էր: Այստեղ կարելի էր գտնել քաղաքի ամէնէն ընտիր պտուղներն ու բանջարեղէնները: 1950-1990 թուականներուն Երեւանի մէջ ձեւաւորուած էր հասարակութեան խաւ մը, որ կը հանդիպէր ծանօթ վայրերու մէջ, եւ այդ վայրերէն մէկն ալ Գոց շուկան էր: Յաճախ անոնք կը պայմանաւորուէին եւ կը նշանակէին շուկայ գալու օրեր, որոնք կ՛անուանէին “համով օրեր“: Մարդիկ շուկայ կ՛երթային ո՛չ միայն առեւտուր կատարելու, այլեւ` շրջելու, ծանօթանալու, հիանալու համար:
1968-ին Կեդրոնական Գոց շուկայի շինութիւնը ստացած է ճարտարապետական յուշարձանի կարգավիճակ եւ ներառուած է Հայաստանի պետութեան կողմէ պահպանուող պատմութեան եւ մշակոյթի անշարժ յուշարձաններու ցանկին մէջ: Երեւանի Պատմութեան թանգարանին մէջ Գոց շուկային առընչուող նիւթերը ներկայացուած են առանձին ցուցադրութեամբ: Այդ նիւթերու մէջ են լուսանկարներ, կառոյցի ճարտարապետական մասերու առանձին ցուցադրութիւններ, լրագրային յօդուածներ: Հայաստանի շարժանկարային պահոցներուն մէջ կը պահպանուին բացառիկ ժապաւէններ` Գոց շուկայի բացումէն, անոր առօրեայէն, ինչպէս նաեւ` շինարարութենէն:
Երեւանի մէջ անցած դարու կէսերուն աւանդոյթ կար շուկայ երթալու համար պայուսակը տանիլ տունէն: Չկային այսօրուան զանազան տոպրակներն ու պայուսակները, եւ շուկայ տարուելիք պայուսակը կ՛ըլլար կտորէ կամ արհեստական կաշիէ:
Շուկայի մուտքին կը վաճառէին ծղօտեայ զամբիւղներ, որոնց մէջ Հայաստանէն արտասահման պտուղ տանողները կամ ղրկողները կը տեղաւորէին իրենց գնումները:
Շուկայի այցելուներէն եղած են քաղաքի տարբեր տարիներու ղեկավարները, որոնք կը շրջէին շուկայէն ներս` պարզապէս դիտելով գեղեցիկ շարուած պտուղներն ու զանազան չիրերը: Իսկ գիւղացիները, ճանչնալով զանոնք, իրարու կարգ չտալով կը հիւրասիրէին իրենց այգիներու բարիքը: Շուկայ յաճախ այցելած է նաեւ գեղանկարիչ Մարտիրոս Սարեան, որ իր բնանկարներու համար պտուղներ ընտրած է շուկայէն: